जसुई ठौरको पन उइलैबटीको चलिआयाको (इतिहास) माइसको बानीबेहोरा (सभ्यता) को सम्पत्तिमध्य हामुले बोल्न्या भाषा पन एक हो । भन्याँ उखानै छइन, भाषा हराया लिपि हराँदो, लिपि हराया जाति हराँदो, जाति हराया इतिहास हराँदो, इतिहासै हराया माइस आफूई हराँदो । त्यसाइले जसुई देशको पन भाषाले संस्कृति रे पहिचान बचायाका हुँदा छन् । हामुले पन हाम्रा बझाङको भाषा मास्सिन लाग्यो, यइखी बँचाईराख्नु पण्यो भनीबन्ट तेस्रो ध्रुव साप्ताहिक पत्रिकाले सधाँई एक कोलम छुट्यायाको छ । यई कोलममी आफ्ना ठौर बोल्न्या भाषामा कुणा अर्दाछौं । हाउरा जिल्लामा एक भाषा भया पन उपभाषिका भन्या मस्तै छन् । त्यसाईले आफ्ना ठौर बोल्न्या भाषा राखीराख्नु पण्दो छ भनी आज हामुले जयपृथ्वी नगरपालिकाका उपप्रमुख रतनबहादुर सिंहसात कुणा अर्याका छौं ।

तमे आयाका ४ महिना भइगया । अइलसम्म नगरपालिकामी क्या–क्या काम अर्या त ?

–हामे आयाका ४ महिना ता भया । ४ महिनामा मस्तै काम ता भयाको नाई । हामे काम अर्नै लाग्याका छौं । बजेट बनाउन्याहोइ अरू काम अर्याउँ । मस्तै काम अर्नु ता रयाकोई छ । हामे पनि जान्नै लाग्याका छौं । सिक्ताई काम अर्दाछौं । याँका माइसको अर्न्या काम, विकास, चाइन्या कामका लागि अर्नु पण्न्या भनीबन्ट लाग्याका छौं । सक्या जति अर्न्याई हौं । अइल ता हामुले कामको सुरू मात्तै अर्याको छ ।

तम्रा १०० दिन सम्झँनु पण्यो भन्या कसोरी सम्झिँदा छौं । तम्रा योजनाका जसोरी कामको जग बस्यो कि नाई ?

– हामे आयाको १०० दिनभन्दा बणी भइगया । यति दिनमी यसो उसो काम भयो भन्न्या ता छलफल अर्याको नाई । जसो भया पन लाग्या पुग्यासम्म हामुले याँका माइसखी सजी हुन्या काम अर्नै लाग्याका छौं । खासमा यो वर्खाको बेला पन भयाको हुनाले हामुले काम अर्न पायाको नाइ । बाटो बनाउन्याहोइ, स्कुलका घर उठाउन्यासम्मको काम अर्याका छौं । हामुले अर्नुपण्न्या कामउणा लाग्याकाई छौं । अइल जति अरूली भनी मान्याको छियो त्यति काम ता भयाको नाई ।

नगरपालिकाभित्र सबुईभन्दा मस्त समस्या कैखी छन् ? काँका माइसखी छन् ? कसा समस्या छन् ?

– याँ समस्या ता मस्तै छन् । याँ जातको छुइ पनि मान्दाई छन् । छाउपणीको पनि छाउ मान्दाई छन् । धनी माइस रे गरिबको तँ ठूलो, म ठूलो पनि भन्दाई छन् । यसा समस्या ता सबै गाउँका सबै वाणाउणा (टोल) छन् । हाउरा गाउँघरउणा सबुईका समस्या उसाई हुन् । कसुईखी केइ नपुगी पन समस्यै छ । कसुईखी केइ नभया पन समस्यै छ । आइमाई माइसका समस्या पन उसाई छन् । छाउपणीका समस्या पनि उसाई छन् । जातभात पनि उसोई मान्दा छन् । त्यइखी कम अर्नाखी लागि हामे लाग्याकाई छौं । सक्या जतिको अरूली मान्याको छ । हेरू धैँ कति अर्न सक्न्या हौं त्याँपछि भनुली । आइमाई माइसखी लोग्न्या माइसले घरउणाको काम अर्नुबाहेक अरु अर्न दिँदाइन । तिनुखी घरकोई काम अरिदियाखी मान्दा छन् । त्यसाइले यिनुले काम पन बाइरको कामधन्द आफू अन्र्या रे भित्रको काम मात्रै आइमाई माइसखी अर्न दिँदा छन् । आजभोल ता अब सबुई पण्यालेख्याका माइस पनि बुझ्न्या भइग्या । आइमाई माइस पन बुझ्न्या भइसक्याकी छन् । पइलीका जसा दुःख आछिन हे ।